Κλινική Ψυχολόγος, BSc, MSc, DClinPsy
Ψυχικό Τραύμα
Έχετε βιώσει καταστάσεις που σας έχουν αφήσει συναισθηματικά και ψυχικά τραύματα, όπως κακοποίηση, βία ή παραμέληση;
Νιώθετε ότι οι αναμνήσεις από αυτές τις δύσκολες εμπειρίες συνεχίζουν να επηρεάζουν την καθημερινότητά σας, ακόμα και χρόνια μετά;
Αντιμετωπίζετε συναισθηματική δυσκολία όταν προσπαθείτε να μιλήσετε για το παρελθόν σας ή να διαχειριστείτε τις συνέπειες αυτών των εμπειριών;
Το ψυχικό τραύμα είναι η συναισθηματική αντίδραση σε καταστάσεις που προκαλούν σοβαρό ψυχικό πόνο. Μπορεί να προκύψει από ένα μεμονωμένο τραυματικό γεγονός, από συστηματική τραυματική εμπειρία σε βάθος χρόνου ή έκθεση σε πολλαπλές τραυματικές εμπειρίες. Βιώματα ψυχικού τραύματος μπορούν να οδηγήσουν στην εκδήλωση της διαταραχής μετα-τραυματικού στρες (post-traumatic stress disorder, PTSD).
Συνηθισμένα συμπτώματα:
-
Επαναλαμβανόμενα flashbacks ή αναμνήσεις του τραυματικού γεγονότος, σαν αίσθηση ότι ζείτε ξανά το τραυματικό γεγονός, με έντονα συναισθηματικά ή σωματικά συμπτώματα
-
Νυχτερινοί εφιάλτες ή αφύπνιση κατά τη διάρκεια της νύχτας από εφιάλτες που σχετίζονται με το τραύμα.
-
Συναισθηματική αποστασιοποίηση, αίσθηση απομάκρυνσης ή απομόνωσης από τους άλλους, δυσκολία στη σύνδεση με τους άλλους ανθρώπους
-
Υπερβολική ανησυχία και ευαισθησία
-
Σωματικά συμπτώματα όπως αυξημένος καρδιακός ρυθμός, έντονη ανησυχία ή φόβος για επικείμενη καταστροφή
-
Αποφυγή καταστάσεων, χώρων ή ατόμων που θυμίζουν ή σχετίζονται με το τραύμα
-
Αίσθημα απώλειας ελέγχου
-
Έντονη αίσθηση φόβου ή συναισθηματικής αδυναμίας σε καθημερινές καταστάσεις
-
Δυσκολία στη διαχείριση των συναισθημάτων
Το ψυχικό τραύμα μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την ψυχική και σωματική υγεία και να επιβαρύνει τις σχέσεις με τους άλλους.
Τραυματικές εμπειρίες
Το ψυχικό τραύμα μπορεί να προκύψει από διάφορες εμπειρίες που πλήττουν την αίσθηση της ασφάλειας και του ελέγχου του ατόμου. Μερικές κοινές αιτίες είναι οι παρακάτω:
-
Κακοποίηση (λεκτική, ψυχολογική, σωματική ή σεξουαλική)
-
Παιδική παραμέληση (συναισθηματική ή φυσική αμέλεια)
-
Σχολικός/Εργασιακός εκφοβισμός (bullying) ή διαδικτυακός εκφοβισμός (cyberbullying)
-
Ενδοοικογενειακή βία (συζυγική ή γονεϊκή βία)
-
Φυλετική βία (ρατσισμός) ή ομοφοβία (σε ΛΟΑΤΚΙ+ ταυτότητες)
-
Απώλεια αγαπημένου προσώπου ή σημαντική αλλαγή στη ζωή (π.χ. διαζύγιο, θάνατος)
-
Τραυματικές καταστάσεις όπως ατυχήματα, φυσικές καταστροφές ή πόλεμος, παρατεταμένη φτώχια
Αυτές οι εμπειρίες, ειδικά όταν επαναλαμβάνονται ή συμβαίνουν κατά την παιδική ηλικία, μπορούν να προκαλέσουν βαθειά ψυχικά τραύματα που μπορεί να διαρκέσουν για χρόνια ή και για μια ζωή αν δεν αντιμετωπιστούν.
Τα "μικρά" και "μεγάλα" τραύματα
Η έννοια του τραύματος είναι υποκειμενική και εξαρτάται από την ατομική αντίδραση του κάθε ατόμου. Ένα "μικρό" τραύμα μπορεί να είναι μια εμπειρία που για κάποιον άλλον δεν είναι τόσο σοβαρή, αλλά για τον συγκεκριμένο άνθρωπο προκαλεί έντονη συναισθηματική αναστάτωση. Αντίθετα, ένα "μεγάλο" τραύμα αφορά συνήθως μια καταστροφική ή επικίνδυνη εμπειρία, όπως κακοποίηση ή βία, η οποία αφήνει βαθιά ψυχικά και σωματικά σημάδια. Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι το τραύμα, είτε είναι μεγάλο είτε μικρό, επηρεάζει τη ζωή του ατόμου και απαιτεί ευαισθησία και υποστήριξη για την αποκατάστασή του.
Πως μπορεί να βοηθήσει το θεραπευτικό πλαίσιο;
Η επεξεργασία του ψυχικού τραύματος μπορεί να γίνει αποτελεσματικά σε ένα ασφαλές περιβάλλον όπως το ψυχοθεραπευτικό πλαίσιο. Στο θεραπευτικό πλαίσιο, θα:
-
Αναγνωρίσετε τις συναισθηματικές και σωματικές αντιδράσεις που προκαλούνται από το τραύμα σε παροντικό χρόνο.
-
Κατανοήσετε τα στάδια της θεραπείας τραύματος.
-
Μάθετε τεχνικές γείωσης ώστε να διαχειρίζεστε τα συμπτώματα του μετατραυματικού στρες και να επαναφέρετε το συναίσθημα της ασφάλειας.
-
Κατανοήσετε συστημικούς παράγοντες στη ζωή σας που βοηθούν τη συντήρηση του αισθήματος ανασφάλειας και της απουσίας ελέγχου.
-
Μάθετε να διαχειρίζεστε καλύτερα τα συναισθήματα σας.
-
Επεξεργαστείτε τραυματικά γεγονότα σε ένα ασφαλές περιβάλλον.
-
Επαναπροσδιορίσετε την αφήγηση σας σχετικά με το τραύμα σας, μειώνοντας την επιρροή του στην καθημερινότητά σας.
-
Συνδεθείτε με το περιβάλλον γύρω σας εστιάζοντας σε σχέσεις και δραστηριότητες που σας προσφέρουν ασφάλεια, ηρεμία και χαρά.
-
Δουλέψετε για την αποκατάσταση της αίσθησης ασφάλειας και ελέγχου στη ζωή σας.