Κλινική Ψυχολόγος, BSc, MSc, DClinPsy
Άγχος & Κρίσεις Πανικού
Νιώθετε συχνά ανησυχία για πράγματα που είναι εκτός του ελέγχου σας και δυσκολεύεστε να ηρεμήσετε, ακόμα κι όταν δεν υπάρχει πραγματικός κίνδυνος;
Βιώνετε ξαφνικά έντονα συμπτώματα όπως ταχυκαρδία, ζαλάδα ή δυσκολία στην αναπνοή, χωρίς να καταλαβαίνετε γιατί;
Έχετε νιώσει ποτέ ότι ο κόσμος γύρω σας "γίνεται ασφυκτικός" και δεν μπορείτε να τον ελέγξετε;
Το άγχος είναι η φυσική αντίδραση του οργανισμού μας όταν αντιλαμβανόμαστε κάποιον κίνδυνο ή απειλή. Είναι απόλυτα φυσιολογικό να αισθανόμαστε άγχος σε καταστάσεις πίεσης, όπως πριν από μια παρουσίαση ή εξετάσεις. Ωστόσο, όταν το άγχος γίνεται υπερβολικό και συνεχόμενο, επηρεάζει την ποιότητα ζωής και καθημερινότητας.
Οι κρίσεις πανικού, από την άλλη, είναι ξαφνικές και έντονες επιθέσεις άγχους που εκδηλώνονται με έντονα σωματικά συμπτώματα, όπως ταχυκαρδία, ασφυξία, ζαλάδα, και αίσθημα απώλειας του ελέγχου, χωρίς να υπάρχει εμφανής εξωτερικός λόγος για αυτά.
Συνηθισμένα συμπτώματα άγχους και κρίσεων πανικού:
-
Συνεχής ανησυχία ή φόβος για το μέλλον, συχνά χωρίς προφανή λόγο
-
Επικείμενος φόβος ή ένταση, που δεν υποχωρεί
-
Σωματικά συμπτώματα όπως ταχυκαρδία, εφίδρωση, σφιξίματα στο στήθος
-
Αίσθημα ασφυξίας ή δυσκολία στην αναπνοή
-
Ζαλάδα ή λιποθυμική αίσθηση
-
Συναισθηματική αποστασιοποίηση ή "εκτός σώματος" αίσθηση κατά την κρίση πανικού
Το άγχος και οι κρίσεις πανικού είναι κοινά προβλήματα που μπορούν να επηρεάσουν οποιονδήποτε, ανεξαρτήτως ηλικίας ή κοινωνικής κατάστασης. Οι αιτίες του άγχους και των κρίσεων πανικού μπορεί να είναι πολυδιάστατες και να περιλαμβάνουν γενετική προδιάθεση, τραυματικές εμπειρίες, υψηλές πιέσεις από τη δουλειά ή το σχολείο, ή ακόμα και κοινωνικές πιέσεις και καταστάσεις που δημιουργούν ανασφάλεια. Επίσης, το υπερβολικό άγχος μπορεί να εντείνεται όταν οι άνθρωποι δεν έχουν στρατηγικές για να το διαχειριστούν ή όταν βιώνουν χρόνιο στρες.
Πώς διαφοροποιούνται το άγχος και οι κρίσεις πανικού;
Παρόλο που το άγχος και οι κρίσεις πανικού συχνά συνυπάρχουν, υπάρχουν κάποιες βασικές διαφορές.
Άγχος:
-
Εμφανίζεται συνήθως σε μακροχρόνιο επίπεδο και σχετίζεται με ανησυχίες για καθημερινά ζητήματα (εργασία, σχέσεις, οικονομικά, κ.ά.).
-
Οδηγεί σε αυξημένη εγρήγορση και προετοιμασία για μελλοντικά γεγονότα.
-
Τα συμπτώματα είναι πιο ήπια και μπορεί να μην είναι τόσο έντονα ή ξαφνικά.
Κρίσεις πανικού:
-
Εμφανίζονται ξαφνικά και απροσδόκητα, χωρίς προειδοποίηση.
-
Είναι πιο έντονες και χαρακτηρίζονται από σωματικά συμπτώματα όπως ταχυκαρδία, δυσκολία στην αναπνοή και ζαλάδα.
-
Διαρκούν συνήθως λίγα λεπτά (κατά μέσο όρο 7-10 λεπτά), αλλά έχουν έντονο αντίκτυπο στο άτομο.
Πως μπορεί να βοηθήσει το θεραπευτικό πλαίσιο;
Το άγχος και οι κρίσεις πανικού είναι πλήρως αντιμετωπίσιμα με την κατάλληλη θεραπεία. Συγκεκριμένα, η Γνωσιακή-Συμπεριφοριστική Ψυχοθεραπεία, εστιασμένη στο "εδώ και τώρα", είναι μια από τις πιο αποτελεσματικές προσεγγίσεις για αγχώδεις διαταραχές βάσει διεθνών μελετών. Στο θεραπευτικό πλαίσιο, θα:
-
Κατανοήσετε τις αιτίες και τους κοινωνικούς παράγοντες που συντέλεσαν στην εμφάνιση του άγχους ή των κρίσεων πανικού.
-
Μάθετε πώς να αναγνωρίζετε τις σωματικές αντιδράσεις του άγχους και πώς να τις διαχειρίζεστε.
-
Διερευνήσετε οικογενειακά και κοινωνικά μοτίβα συμπεριφορών και πως αυτά μπορεί να συμβάλλουν στη προέλευση αλλά και συντήρηση της αγχώδους κατάστασης.
-
Αναγνωρίσετε τις σκέψεις και τις ανησυχίες που πυροδοτούν το άγχος και θα μάθετε να τις διαχειρίζεστε.
-
Δουλέψετε για να αναπτύξετε πιο υγιείς και ρεαλιστικές αντιλήψεις για τον εαυτό σας, τους άλλους και τον κόσμο γύρω σας.
-
Μάθετε να εφαρμόζετε στρατηγικές γνωσιακής αναδιάρθρωσης για να απομυθοποιήσετε τις φοβίες και να αποδεχτείτε τις καταστάσεις που προκαλούν άγχος.
-
Δοκιμάσετε ασκήσεις έκθεσης για να μειώσετε τον φόβο και να ενδυναμώσετε τη συναισθηματική σας ανθεκτικότητα απέναντι σε στρεσογόνες καταστάσεις.
-
Μάθετε να χρησιμοποιείτε τεχνικές αναπνοής και χαλάρωσης και τεχνικές γείωσης για να μειώσετε το άγχος και να βρείτε ηρεμία κατά τη διάρκεια κρίσεων πανικού.
-
Μάθετε στρατηγικές διαχείρισης των συμπτωμάτων ώστε να βοηθήσετε στη μείωση τους.
-
Εξερευνήσετε την ενίσχυση της αυτοεκτίμησης και της κοινωνικής υποστήριξης.